Η θρόμβωση αποτελεί μία από τις πλέον απειλητικές καταστάσεις για την ανθρώπινη υγεία. Παρά το γεγονός ότι αφορά εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο, συχνά υποεκτιμάται, με αποτέλεσμα να διαγιγνώσκεται καθυστερημένα ή να προκαλεί επιπλοκές που θα μπορούσαν να έχουν αποφευχθεί. Η σωστή ενημέρωση είναι το πρώτο βήμα για την πρόληψη και την έγκαιρη αντιμετώπιση.
Τι είναι η θρόμβωση;
Η θρόμβωση είναι η δημιουργία ενός θρόμβου, δηλαδή ενός πήγματος αίματος, στο εσωτερικό ενός αγγείου. Ο θρόμβος μπορεί να παραμείνει στο σημείο όπου δημιουργήθηκε ή να αποκοπεί και να ταξιδέψει μέσω της κυκλοφορίας του αίματος. Στην περίπτωση που φράξει ζωτικό αγγείο, προκαλεί σοβαρές και ενίοτε θανατηφόρες καταστάσεις, όπως έμφραγμα του μυοκαρδίου ή πνευμονική εμβολή.
Είδη Θρόμβωσης
1. Φλεβική Θρόμβωση
Αφορά τη δημιουργία θρόμβου στις φλέβες, κυρίως των κάτω άκρων.
- Εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση (DVT): Αναπτύσσεται σε βαθιές φλέβες, προκαλώντας πόνο, οίδημα και αίσθημα βάρους.
- Πνευμονική Εμβολή (PE): Επικίνδυνη επιπλοκή της DVT, όταν ο θρόμβος φτάσει στους πνεύμονες και φράξει την αιματική ροή, απειλώντας τη ζωή.
2. Αρτηριακή Θρόμβωση
Πιο οξεία κατάσταση, που οφείλεται σε αθηροσκλήρωση ή ρήξη αθηρωματικής πλάκας.
- Έμφραγμα του μυοκαρδίου: Όταν αποφραχθεί αρτηρία της καρδιάς.
- Ισχαιμικό εγκεφαλικό: Όταν διακοπεί η αιμάτωση σε τμήμα του εγκεφάλου.
- Απόφραξη αρτηρίας στα άκρα: Μπορεί να οδηγήσει σε γάγγραινα και ακρωτηριασμό αν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα.
Αίτια και παράγοντες κινδύνου
Η θρόμβωση δεν είναι ποτέ τυχαία. Οφείλεται συνήθως σε έναν ή περισσότερους από τους εξής παράγοντες:
- Ακινησία (πολύωρη καθιστική στάση, νοσηλεία, πτήσεις)
- Παχυσαρκία
- Κάπνισμα
- Κληρονομικές διαταραχές πήξης (π.χ. μετάλλαξη του παράγοντα V Leiden)
- Ορμονική θεραπεία ή αντισυλληπτικά χάπια
- Καρκίνος και ογκολογικές θεραπείες
- Εγκυμοσύνη
- Χειρουργικές επεμβάσεις, κυρίως στα κάτω άκρα ή στην κοιλιακή χώρα
- Αφυδάτωση
- Αυτοάνοσα νοσήματα όπως το σύνδρομο αντιφωσφολιπιδίων
Συμπτώματα που δεν πρέπει να αγνοούμε
Φλεβική Θρόμβωση:
- Πόνος, συνήθως στην γάμπα ή στον μηρό
- Οίδημα στο ένα άκρο
- Ερυθρότητα ή τοπική αύξηση της θερμοκρασίας
Πνευμονική Εμβολή:
- Δύσπνοια που ξεκινά αιφνίδια
- Πόνος στο στήθος
- Αίσθημα ζάλης ή λιποθυμική τάση
- Ταχυκαρδία
- Βήχας με αιμόπτυση
Αρτηριακή Θρόμβωση:
- Ξαφνική απώλεια κινητικότητας ή αίσθησης σε άκρο
- Πόνος στο στήθος ή στην κοιλιά
- Οξεία αδυναμία, ασυμμετρία προσώπου, δυσκολία στην ομιλία (σε εγκεφαλικό)
Διαγνωστικές Μέθοδοι
Η επιβεβαίωση της θρόμβωσης γίνεται με:
- Υπέρηχο φλεβών/αρτηριών (Doppler)
- D-Dimer (αιματολογική εξέταση με υψηλή ευαισθησία)
- Αξονική τομογραφία θώρακα για πνευμονική εμβολή
- Μαγνητική αγγειογραφία σε εγκεφαλικές αρτηρίες
Θεραπεία και αντιμετώπιση
Η θεραπευτική προσέγγιση εξαρτάται από τον τύπο και τη σοβαρότητα της θρόμβωσης.
- Αντιπηκτικά φάρμακα (ηπαρίνη, ανταγωνιστές βιταμίνης Κ, νεότερα αντιπηκτικά – DOACs)
- Θρομβόλυση σε οξεία και σοβαρή απόφραξη
- Χειρουργική παρέμβαση (θρομβεκτομή, φίλτρα κάτω κοίλης φλέβας)
- Συμπιεστικές κάλτσες για αποτροπή υποτροπών
- Τακτική ιατρική παρακολούθηση
Πρόληψη
- Κίνηση και φυσική δραστηριότητα, ειδικά σε ταξίδια ή μετά από επεμβάσεις
- Κατανάλωση υγρών, αποφυγή αφυδάτωσης
- Διακοπή καπνίσματος
- Έλεγχος παραγόντων κινδύνου (π.χ. διαβήτης, χοληστερίνη)
- Χρήση αντιπηκτικών προληπτικά σε άτομα υψηλού κινδύνου, π.χ. καρκινοπαθείς
- Τακτικοί έλεγχοι σε άτομα με οικογενειακό ιστορικό
Συμπέρασμα
Η θρόμβωση είναι ένας «σιωπηλός» αλλά ιδιαίτερα επικίνδυνος αντίπαλος. Η κατανόηση των συμπτωμάτων, η αποφυγή παραγόντων κινδύνου και η σωστή ιατρική προσέγγιση είναι τα όπλα μας ενάντια στις συνέπειές της. Η πρόληψη σώζει ζωές – και αυτό είναι κάτι που δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε.